Ώσπου να μπει το "γρανάζι" στη θέση του
Το αιματηρό ξεκλήρισμα μιας οικογένειας στην αυστραλιανή κωμόπολη Κιβάρα φέρνει πίσω τον αστυνόμο Aaron Falk, ο οποίος έχει πλέον μετακομίσει στη Μελβούρνη και εργάζεται στη δίωξη οικονομικού εγκλήματος, προκειμένου να εξετάσει "ανεπίσημα" την υπόθεση. Ως δράστης του ειδεχθούς φονικού φέρεται ο παιδικός φίλος του Falk, Luke Hadler, ο οποίος, καθ' όλες τις ενδείξεις, πυροβόλησε τη σύζυγο και τον ανήλικο γιο του και στη συνέχεια αυτοκτόνησε, ενώ η δεκατριών μηνών κορούλα του έμεινε ανεξήγητα ζωντανή. Οι γονείς του Luke υποψιάζονται λόγους οικονομικής φύσεως για το έγκλημα, καθώς η περιοχή υποφέρει από πολύμηνη ξηρασία που έχει ρημάξει περιουσίες, με αποτέλεσμα οι πληγέντες να καταχρεωθούν. Η δύσκολη κατάσταση έχει φέρει τους πάντες στα όριά τους, ωθώντας τους σε συμπεριφορές που προβληματίζουν τον Falk. Μήπως τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι όπως φαίνεται; Στο μεταξύ, ένα σκοτεινό μυστικό από το παρελθόν, το οποίο βαραίνει τον ίδιο και τον Luke, δυσχεραίνει τις έρευνες του Falk, στρέφοντας εναντίον του την κοινή γνώμη. Παλιοί του φίλοι, συμμαθητές και γνωστοί μετατρέπονται σε άσπονδους εχθρούς, που παρακολουθούν στενά και υπονομεύουν την κάθε του κίνηση. Μέσα σ' έναν κυριολεκτικό λάκκο με φίδια (και δηλητηριώδεις αράχνες), όπου όλοι σχεδόν είναι ύποπτοι, δεν διστάζουν να κατηγορήσουν έμμεσα ή ανοιχτά ο ένας τον άλλον και δείχνουν απολύτως ικανοί για το χειρότερο, ο Falk - με τη βοήθεια του καλόβολου ντόπιου αρχιφύλακα Raco και της όμορφης Gretchen, πρώην κοπέλας του Luke και ανύπαντρης μητέρας - πασχίζει, κόντρα στις αντιξοότητες, να ξεδιαλύνει ένα μυστήριο που διαρκώς περιπλέκεται, αναζητώντας συγχρόνως το κλειδί για τον άλυτο, εφιαλτικό γρίφο της δικής του εφηβικής ηλικίας...
Έχοντας στο ενεργητικό της σπουδές αγγλικής φιλολογίας και ιστορίας και πείρα αρκετών χρόνων στη δημοσιογραφία, η γεννημένη στο Μάντσεστερ - και νυν κάτοικος Αυστραλίας - συγγραφέας Jane Harper πραγματοποίησε εντυπωσιακή εμφάνιση στο χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας με το πρώτο της αυτό μυθιστόρημα (2016), το οποίο, μάλιστα, πρόκειται σύντομα να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη. Ακολούθησαν άλλα δύο βιβλία, Άγρια Φύση (2017, με ήρωα επίσης τον αστυνόμο Falk) και The Lost Man (2018). Η Ξηρασία κυκλοφόρησε τον περσινό Μάρτιο στη χώρα μας από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε ωραία, ζωντανή, προσεγμένη μετάφραση της Χίλντας Παπαδημητρίου, ενώ η Άγρια Φύση έχει προγραμματιστεί από τον ίδιο εκδοτικό οίκο για το φθινόπωρο που μας έρχεται.
Το στρωτό, απέριττα περιγραφικό ύφος της Harper, η καλοζυγισμένη οργάνωση της πλοκής και η αβίαστη διατήρηση της αγωνίας ως το τέλος συναρθρώνουν ένα ανάγνωσμα συναρπαστικά ατμοσφαιρικό, με γοργούς ρυθμούς μα και πειστικά ζωηρή - δίχως ποτέ να γίνεται φλύαρη - σκιαγράφηση προσώπων και περιστατικών, το οποίο, σύμφωνα με την εφημερίδα Evening Standard, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως "η αρχή ενός κύματος από τους Αντίποδες που θα ξεπεράσει το σκανδιναβικό noir". Μάλλον ετεροχρονισμένα, βέβαια, αφού η Αυστραλία διαθέτει ήδη αρκετά σημαντική, μακρόχρονη παράδοση στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο αλλά και στις τηλεοπτικές σειρές ανάλογης θεματολογίας, με ιδιάζουσα καλλιτεχνική ταυτότητα: μονάχα μέσα στην πενταετία που μας πέρασε, τουλάχιστον πεντέξι από τις τελευταίες έκαναν τέτοια αίσθηση, ώστε να διασκευαστούν εσπευσμένα για την αγγλική και την αμερικανική τηλεόραση. Εκείνο, ωστόσο, που αναμφίβολα κατορθώνει η Harper είναι να φέρει, για μια ακόμα φορά, στο διεθνές προσκήνιο την Αυστραλία (μια νησιωτική ήπειρο σε μικρογραφία συγκριτικά με τις άλλες τρεις γειτονικές της, πολιτισμικά μοναχική και δυστυχώς, πλην ευνόητα - εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης - ξεκομμένη απ' τον υπόλοιπο κόσμο). Τοποθετώντας τους χαρακτήρες της μέσα σε πραγματολογικά συμφραζόμενα που η ίδια γνωρίζει από πρώτο χέρι, χρησιμοποιεί τις ιδιαιτερότητες και τη "δυστροπία" του φυσικού περιβάλλοντος τόσο για να πλαισιώσει τη δράση τους, όσο και για να αναδείξει το τραχύ ανάγλυφο των ιδιοσυγκρασιών και τις βίαιες εντάσεις των παθών τους.
Ένα εξαρχής αξιέπαινο (και συμπαθέστατο) στοιχείο της Ξηρασίας είναι ότι η Harper όχι μόνο δεν επιλέγει να παρακάμψει ή να "μεταμφιέσει" τα κλισέ του είδους που υπηρετεί, μα τους δίνει και καταλαβαίνουν, καταδιασκεδάζοντάς το κιόλας στην πορεία. Αντί να τα περιφρονεί και να τα απαξιώνει, τα αποδέχεται, τα κατακτά και τα επιστρατεύει ανερυθρίαστα όσο και αμεταμέλητα, εντάσσοντάς τα λειτουργικά και αποτελεσματικά στην εξέλιξη της ιστορίας. Και ταυτόχρονα, κλείνει το μάτι στους λάτρεις των ρετρό αστυνομικών σειρών, δίνοντας στον πρωταγωνιστή της το επώνυμο Falk - το ίδιο με του θαυμάσιου ηθοποιού που υποδυόταν τον εμβληματικό αστυνόμο Columbo, στο ομότιτλο, δημοφιλέστατο και μακροβιότατο αμερικανικό σίριαλ. Η ομορφιά και η επιτυχία του βιβλίου αυτού συνίστανται, ίσα ίσα, στο ότι εσκεμμένα δεν φιλοδοξεί να παραστήσει τίποτα περισσότερο και τίποτα διαφορετικό απ' ό,τι είναι: ένα καθαρόαιμο αστυνομικό μυθιστόρημα, χωρίς καμιά ανάγκη να σημαιοστολιστεί με τη βαρύγδουπη επίφαση της "γνήσιας" λογοτεχνίας για να το πάρουν στα σοβαρά. Πατάει γερά πάνω σε διαχρονικά δοκιμασμένες βάσεις, εκπληρώνοντας με άκρα ευπρέπεια, ευσυνειδησία και μεράκι τις υποσχέσεις του προς στον αναγνώστη.
(Αθήνα, Απρίλιος 2019)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Διάστιχο
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου