Βασιλική Γεωργαντζέλη - καπνεργάτρια, μητέρα τριών παιδιών
Γυναικείες Μορφές Της Αιτωλοακαρνανίας (Αγρίνιο 2000). Ο τίτλος του βιβλίου που υπήρξε η αφορμή της συγγραφής του αφιερώματος στην ηρωίδα Βασιλική Γεωργαντζέλη. Συγγραφέας: Μαίρη Χρυσικοπούλου.
Δέκα οι παρουσιαζόμενες γυναικείες προσωπικότητες της Αιτωλοακαρνανίας στο βιβλίο που η συγγραφέας ευγενικά μου προσέφερε - ανάμεσά τους η πρώτη Ελληνίδα χειρουργός Πιπίτσα Πεταλά, η ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης Μαρία Δημάδη, η Δόρα Στράτου, η χαράκτρια Βάσω Κατράκη και άλλες, καθώς και η με καταγωγή από τη Μικρά Ασία κάτοικος του προσφυγικού συνοικισμού Αγρινίου καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη.
Έμπειρη στη συγγραφή ερευνών η κ. Χρυσικοπούλου, με αυτό το βιβλίο της - ύμνο στην Ελληνίδα γυναίκα - εκτός της προβολής των δέκα χαρισματικών γυναικών της Αιτωλοακαρνανίας που μας παρουσιάζει, ταυτόχρονα "κυλάει" και η ιστορία του τόπου, από τα αρχαία χρόνια και την πριγκίπισσα της Ακαρνανίας, Πηνελόπη (του Οδυσσέα), έως τα τέλη του 20ού αιώνα και το τέλος του βίου της σπουδαίας αντιστασιακής χαράκτριας Βάσως Κατράκη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1985 και (και εξήντα ολόκληρα χρόνια μετά τη θυσία της Βασιλικής Γεωργαντζέλη), ο Παναιτωλοακαρνανικός Σύλλογος Γυναικών με έδρα το Αγρίνιο και πρόεδρο την κ. Μαίρη Χρυσικοπούλου, απένειμε στην ηρωίδα καπνεργάτρια τιμητικό δίπλωμα για τους κοινωνικούς της αγώνες, το οποίο και είχε παραλάβει, βαθύτατα συγκινημένος, ο γιος της Γεράσιμος Γεωργαντζέλης. Η μια και μοναδική βράβευσή της...
Το αφιέρωμα στην ηρωίδα καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη "κλείνει" με τη θέση, στο θέμα της θυσίας της, σύγχρονων γυναικείων μορφών των γραμμάτων, με έντονη ήδη και ελπιδοφόρα παρουσία στο χώρο.
Η Μάριον Χωρεάνθη είναι συγγραφέας, κριτικός, εικαστικός, μουσικός και προγραμματίστρια H/Y. Αρθρογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, όπως στο Διάστιχο, στο Fractal και αλλού.
Κ. Μάριον Χωρεάνθη, όλα αυτά, η τραγική ιστορία/θυσία της εγκύου καπνεργάτριας Βασιλικής Γεωργαντζέλη, συνέβησαν το 1926. Σχεδόν έναν αιώνα πριν... Σήμερα, μέρες ανίερης αντιπροόδου, θα μπορούσε να υπάρξει Βασιλική;
Σε εποχές ακραίων γεγονότων, δυστυχώς η ανθρώπινη ζωή δεν λογαριάζεται. Αυτό ισχύει και σήμερα που τα δεδομένα είναι διαφορετικά, όσο και αν οι κοινωνικές συγκρούσεις έχουν αποκτήσει άλλο χαρακτήρα (και οι πόλεμοι το ίδιο, εξάλλου). Η δική μου ευχή - ουτοπική, το ξέρω - θα ήταν να μην ξαναχρειαστεί ποτέ καμιά θυσία, ένα παραπάνω η θυσία μιας μάνας.
Είσαστε μεγάλη βιβλιοφάγος. Στις σελίδες της παγκόσμιας λογοτεχνίας έχετε συναντήσει γυναικείο πρόσωπο αντίστοιχης με - δυστυχώς πραγματικής και όχι φαντασίας συγγραφέα - της Βασιλικής τραγικότητας;
Ένα βιβλίο που με συγκλόνισε (δεν ξέρω βέβαια αν απαντά στην ερώτηση, διότι δεν πρόκειται για φανταστική ιστορία, αλλά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα) είναι το Πού Είναι η Μάνα σου Μωρή; της Δήμητρας Πέτρουλα. Πέρα από ιδεολογικές τοποθετήσεις, δεν παύει να είναι μια συνταρακτική μαρτυρία για την ανθρώπινη αγριότητα.
Δυο άλλα βιβλία με θέμα τη μάνα που μου έρχονται στο νου είναι τα ομότιτλα κλασικά μυθιστορήματα του Maxim Gorky (Η Μάνα) και της Pearl S. Buck. Επίσης, από ποιήματα, το Τραγούδι της Μάνας του Ζαχαρία Παπαντωνίου και βέβαια Η Καρδιά της Μάνας του Άγγελου Βλάχου, που βασίζεται σε αρχαίο δημώδες άσμα άγνωστης προέλευσης (συναντάται σε παραλλαγές σε διάφορες χώρες της Μεσογείου και της Βαλκανικής αλλά και στην Αμερική, στην ινδιάνικη παράδοση).
Εκλεκτοί λόγιοι και οι δύο γονείς σας, Κώστας και Ελένη Χωρεάνθη. Επιλέγετε να μας παρουσιάσετε ένα ποίημα από την ποιητική δημιουργία ενός εκ των δύο με θεματική τη μητέρα;
Θα απαλύνω την τραγικότητα του θέματος με δυο στροφές από ένα νανούρισμα που έχει γράψει η μητέρα μου, από την ποιητική της συλλογή για παιδιά Το Περιβόλι του Θεού. Μια πολύ τρυφερή παραίνεση από μια μάνα στο μικρό παιδί της:
"Πλάγιασε, καλό μου κι όπου να 'ναι φτάνει
η αυγή στον κόσμο... Κάνε, φως μου, νάνι.
Γείρε στ' όνειρό σου - βρόχια ο κόσμος βάνει -
μην τρομάζεις, φως μου! Νάνι, ανθέ μου, νάνι.
Πλάγιασε, καλό μου, φτάνει, ανθέ μου, σώνει.
Σήμανε κι η ώρα που η ζωή μερώνει.
Μες στα ονείρατά μας άνθισαν οι τόποι.
Πλάγιασε, παιδί μου! Ξύπνησαν οι ανθρώποι..."
Το νανούρισμα αυτό, μαζί με τα περισσότερα από τα ποιήματα της συλλογής (και πολλά άλλα της μητέρας και του πατέρα μου, καθώς και ποιήματα πολλών άλλων Ελλήνων και ξένων ποιητών), έχει μελοποιηθεί υπέροχα από τον πρόωρα χαμένο Κρητικό γιατρό και συνθέτη Μανώλη Κουναλάκη, αλλά δυστυχώς τα τραγούδια δεν κυκλοφόρησαν ποτέ και δεν ξέρουμε αν μπορεί να γίνει κάτι με το θέμα αυτό.
(Αθήνα, Μάιος 2018)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η παραπάνω συνέντευξη μου ζητήθηκε από την Τασσώ Γαΐλα, στην οποία και την παραχώρησα, για λογαριασμό του διαδικτυακού περιοδικού Ατέχνως όπου και δημοσιεύτηκε (13.5.18), στο πλαίσιο αφιερώματός της για τη Γιορτή της Μητέρας και με άξονα το βιβλίο της Μαίρης Χρυσικοπούλου Γυναικείες Μορφές της Αιτωλοακαρνανίας (Αγρίνιο 2000). Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε στις διαδικτυακές εφημερίδες AgrinioNews (13.5.18) και Αιχμή News (15.5.18).
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου