Εφιάλτης στο δρόμο με τα κίτρινα τούβλα
Με αφορμή την ξαφνική ασθένεια του πατέρα του (Jack Harvey), ο νεαρός φοιτητής Jeff Beaumont (Kyle MacLachlan) επιστρέφει στην κωμόπολη όπου μεγάλωσε και βρίσκει τυχαία ένα... ανθρώπινο αυτί πεταμένο σ' ένα χωράφι. Αμέσως το πηγαίνει στο αστυνομικό τμήμα, αλλά η περιέργεια τον ωθεί να ψάξει και ο ίδιος την υπόθεση με τη βοήθεια της συνομήλικής του Sandy (Laura Dern), κόρης του αστυνόμου Williams (George Dickerson). Οι έρευνές του θα τον ρίξουν στα δίχτυα της μοιραίας καλλονής Dorothy Vallens (Isabella Rossellini), τραγουδίστριας σε night club και ερωμένης του σχιζοφρενούς γκάνκστερ Frank Booth (Dennis Hopper), η οποία είναι μπλεγμένη σ' έναν ζωντανό εφιάλτη ακραίων παθών, φονικών μυστικών και εκδίκησης. Καθώς εισχωρεί όλο και πιο βαθιά στο λαβύρινθο της ζοφερής αυτής ιστορίας, ο Jeff θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον αθέατο υπόκοσμο βίας, διαστροφών και παράνοιας που καραδοκεί πίσω απ' την ειδυλλιακή "βιτρίνα" της πόλης του...
Αν και από τις λιγότερο δυσπρόσιτες δημιουργίες του εικονοκλάστη David Lynch, το Μπλε Βελούδο δεν είναι άμοιρο πολυεπίπεδων όσο και κρυπτικών συμβολισμών. Με μια ριψοκίνδυνη κατάδυση στις αβύσσους του υποσυνείδητου, ο Lynch αλιεύει αταβιστικά και επίκτητα αρχέτυπα και χτίζει μια στοιχειωμένη αλληγορία, που απ' την αρχή ως το τέλος παίζει με το μυαλό του θεατή σαν τη γάτα με το ποντίκι. Η μικρή Dorothy από το Μάγο του Οζ (αναφορά που θα επανακάμψει τέσσερα χρόνια αργότερα, στην Ατίθαση Καρδιά) μεταμορφώνεται σε ώριμη femme fatale, για την οποία το παραμύθι έχει μετατραπεί σε κόλαση. Το γαλάζιο της φόρεμα (από την κλασική κινηματογραφική εκδοχή του Victor Fleming με την Judy Garland) γίνεται μπλε βελούδινο φετίχ, ενώ τα κόκκινα παπούτσια που της επέτρεπαν να μετακινείται στο χωροχρόνο αντικαθίστανται από γόβες στιλέτο ασορτί με το κραγιόν της. Χτυπώντας τις κόκκινες γόβες της, δηλαδή καταφεύγοντας στη σεξουαλικότητά της για να χειριστεί τις δυσχερείς και τραυματικές καταστάσεις, η ενήλικη Dorothy δεν μεταφέρεται στο σπίτι της αλλά ξαναγυρνά στη φυλακή της ταραγμένης της ψυχής, που της είναι οδυνηρά οικεία και ξένη.
Τα σύμβολα και οι παραλληλισμοί μετατοπίζονται διαρκώς, δημιουργώντας νέα πεδία και αλυσίδες συνδηλώσεων. Το παιδικό καπέλο με την έλικα και το μουσικό μηχανισμό παραπέμπει άμεσα στο Μάγο του Οζ, ενώ ο μανιακός Frank Booth είναι συνονόματος με το συγγραφέα του βιβλίου, L. Frank Baum (άλλωστε και τα επώνυμά τους ξεκινούν με το ίδιο γράμμα). Ο δρόμος με τα κίτρινα τούβλα βρίσκει τη μακρινή του ηχώ στο διεφθαρμένο μπάτσο με το κίτρινο κοστούμι (Fred Pickler) και ο Jeff εκπροσωπεί σε διαδοχικές φάσεις τους τρεις "βοηθούς" της Dorothy (τον Τενεκεδένιο, το Δειλό Λιοντάρι και το Σκιάχτρο - με αυτήν ακριβώς τη σειρά).
Ο κατακερματισμός της αλληγορίας μέσω της κυριολεκτικής απεικόνισής της - ο φρεσκοβαμμένος ξύλινος φράχτης ("picket fence", έμβλημα του ιδανικού οικογενειακού κήπου), τα πορφυρά τριαντάφυλλα, ποικιλίας American Beauty ("αμερικανική ομορφιά") - ξεσκεπάζει την τερατώδη ποίηση της ειρωνείας και των ευφημισμών που κρύβονται από κάτω, ενώ εξακολουθούν να βρίθουν οι λογοτεχνικές, κινηματογραφικές και μυθολογικές νύξεις: δανεισμένο από τον Ανδαλουσιανό Σκύλο των Bunuel & Dali, τον Hitchcok (οπτικά, θυμίζει το σιφόνι της ντουζιέρας στο Ψυχώ, με το χρώμα της σήψης - πράσινο σαν το περιποιημένο γκαζόν που σκεπάζει την αθέατη σαπίλα - αντί για αίμα) και τη φαλλική σύνθεση με τα αυτιά και το ξίφος στο οραματικό τρίπτυχο Ο Κήπος των Επίγειων Ηδονών (1490-1510) του Φλαμανδού ζωγράφου Hieronymus Bosch, το κομμένο αυτί με την αποικία μυρμηγκιών γίνεται το διαβατήριο του Jeff/Θησέα για το λαβύρινθο (του αυτιού και της πλοκής) προκειμένου να ελευθερώσει την Dorothy/Αριάδνη από τον Μινώταυρο/Frank. Ή του Jeff/Ορφέα για την κάθοδό του στον Άδη, ώστε να σώσει την Ευρυδίκη/Dorothy από τον Χάροντα/Frank και τον άρχοντα του Κάτω Κόσμου, το συνέταιρο του Frank στο έγκλημα, Πλούτωνα/Ben (Dean Stockwell).
Η επιμονή στην εικόνα του αυτιού, η οποία συνεχώς επανέρχεται σαν leitmotif (τα επανειλημμένα zoom στο κομμένο αυτί, καθώς και στο αυτί του Jeff - κινηματογραφημένο έτσι ώστε να μοιάζει με κοχύλι απ' το οποίο βγαίνει η μουσική υπόκρουση της σκηνής, σαν απόμακρη βοή κυμάτων και τραγούδι σειρήνας), μας δίνει το έναυσμα να αφουγκραστούμε όσα έχει να μας πει το Μπλε Βελούδο σε βαθύτερο επίπεδο και συγχρόνως να προσέξουμε ιδιαίτερα τη μουσική επένδυση, που για όσους γνωρίζουν το έργο του Lynch, αποτελεί δομικό συστατικό των ταινιών του. Ο ανατριχιαστικά αισθησιακός και ατμοσφαιρικός ήχος του Angelo Badalamenti (μόνιμου συνθέτη soundtrack του Lynch) συμπληρώνεται εδώ από τραγούδια που συνοδεύουν (και υπαγορεύουν) τις σκηνές κλειδιά του φιλμ: Blue Velvet του Bobby Vinton, In Dreams του Roy Orbison και για το φινάλε, Mysteries of Love με την αγγελική φωνή της Julee Cruise.
Στο Μπλε Βελούδο ο Lynch συγκεντρώνει την αφρόκρεμα των αγαπημένων του ηθοποιών: την τότε φίλη του, εκθαμβωτική Isabella Rossellini (η οποία το 1990 θα έκανε ένα αξέχαστο cameo ως Perdita Durango στην Ατίθαση Καρδιά του), τη Laura Dern (που έμελλε επίσης να πρωταγωνιστήσει στην Ατίθαση Καρδιά και το Inland Empire και να συμμετάσχει σε όλες σχεδόν τις υπόλοιπες ταινίες του), τον Kyle MacLachlan (Dune, Ο Ύποπτος Κόσμος του Twin Peaks), ιδιότυπα γοητευτική αρσενική μούσα και φετίχ του - τίτλος που διεκδίκησαν στη συνέχεια ο Chris Isaac (Ο Ύποπτος Κόσμος του Twin Peaks), ο Bill Pullman (Χαμένη Λεωφόρος) και ο Justin Theroux (Οδός Mulholland, Inland Empire), των οποίων μάλιστα η φυσιογνωμική ομοιότητα με τον MacLachlan είναι τουλάχιστον αξιοπρόσεκτη - καθώς και παλιούς γνώριμους από τα πρώτα σκηνοθετικά του βήματα, όπως ο Dean Stockwell (Dune) και ο αδικοχαμένος Jack Nance (Eraserhead και τακτικές συμμετοχές στη φιλμογραφία του Lynch) σε καίρια cameos. Ο Lynch έχει τη μαγική ικανότητα να μεταμορφώνει τους ηθοποιούς του σε ό,τι θέλει, αποσπώντας τους ερμηνείες που καταργούν τα όρια των δυνατοτήτων τους: όλοι τους δίνουν ρεσιτάλ ενσαρκώνοντας πρόσωπα φαινομενικά κομμένα και ραμμένα στα μέτρα τους, αλλά τόσο πολυδιάστατα και περίπλοκα ώστε ξεφεύγουν εντελώς από καλούπια ή κανόνες. Κανένας απ' τους ρόλους δεν είναι "εύκολος", όσο σχηματικός και αν δείχνει με την πρώτη ματιά - ως και ο "αθώος" Jeff, (περίπου) άγραφος πίνακας πριν εμπλακεί κυριολεκτικά και μεταφορικά στο κυνηγητό των ίσκιων, έχει μια σκοτεινή πτυχή με την οποία θα αναμετρηθεί αργά ή γρήγορα.
Ο κάθε χαρακτήρας υποδηλώνεται ξεχωριστά από αντικείμενα που τον ακολουθούν σαν ομηρικά επίθετα όποτε εμφανίζεται στην οθόνη. Η παρουσία του Jeff συνδυάζεται με το αυτί (το κομμένο και το δικό του), το οποίο σχετίζεται με την ιδιότητά του ως ερασιτέχνη ντετέκτιβ και μάρτυρα γεγονότων. Η Dorothy, με την μπλε βελούδινη ρόμπα, τις κόκκινες γόβες και το κραγιόν, είναι παγιδευμένη στη φετιχιστική εικόνα που της έχει επιβληθεί εκβιαστικά από τον Frank, ο οποίος δεν αποχωρίζεται ποτέ τη μάσκα του για εισπνοή αερίου (που σηματοδοτεί τα περάσματά του στην παράνοια), ενώ η Sandy ταυτίζεται με τον κοκκινολαίμη που τρώει τα βλαβερά έντομα - σύμβολο κάθαρσης και θριάμβου του "καλού". Παρ' όλα αυτά, τα πρόσωπα δεν μένουν εγκλωβισμένα σε ηθογραφικά στερεότυπα, αλλά τα γνωρίσματα και οι αντιδράσεις τους αντιστρέφονται, εναλλάσσονται και διαπλέκονται. Η Dorothy γίνεται από θύμα, θύτης: εθισμένη στα σαδομαζοχιστικά παιχνίδια του Frank, τα αναπαράγει με τον Jeff, αναλαμβάνοντας η ίδια τον "αυταρχικό" ρόλο πριν περάσει στον "υποτακτικό" - και μετά πάλι θύμα, με τον Jeff στη θέση του Frank και τέλος με τον ίδιο τον Frank. Κρυμμένος στην ντουλάπα, ο Jeff βλέπει τον Frank να επιτίθεται σεξουαλικά στην Dorothy, η οποία με τη σειρά της παρακολουθεί ανίσχυρη μέσα απ' το αυτοκίνητο ενώ ο Frank κακοποιεί τον Jeff.
Άλλο ένα σημαντικό θέμα του φιλμ που επαναλαμβάνεται σε διάφορα επίπεδα και εκφάνσεις είναι η ηδονοβλεψία (εσκεμμένη ή αθέλητη), με τη συνενοχή - και τη συμμετοχή - σκηνοθέτη και θεατών. Η ντουλάπα με τις γρίλιες φέρνει στο νου το παντζούρι στο Σιωπηλό Μάρτυρα του Hitchcock ή το σκόπευτρο του φωτογραφικού φακού στον Ηδονοβλεψία του Powell - του οποίου μια ακόμα ταινία που πραγματεύεται τη φετιχιστική εμμονή, Τα Κόκκινα Παπούτσια, υπήρξε προφανής πηγή έμπνευσης για το Μπλε Βελούδο. Σε μια απροκάλυπτη αναφορά στις θεωρίες του Freud, ο Frank παριστάνει πότε τον "μπαμπά" και πότε το "μωρό" και η Dorothy την "κόρη" και τη "μαμά", αναβιώνοντας μια πιθανή ανάμνηση αιμομειξίας και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού (την οποία έχει ίσως υποστεί ο Frank, αλλά και ο Jeff, όπως υπαινίσσεται η σκηνή του ονείρου - ή του νοσοκομείου, όπου ο πατέρας του Jeff, σε κρίσιμη κατάσταση, αναστατώνεται μάλλον ύποπτα βλέποντάς τον - και το τραγούδι In Dreams). Ο Jeff, απ' την πλευρά του, ξαναγίνεται το "παιδί" που ενηλικιώνεται τραυματικά, παρακολουθώντας τις ερωτικές περιπτύξεις των "γονιών" του. Πέρα από σουρεαλιστική νότα, η κοπέλα που χορεύει ανέμελα πάνω στο αμάξι όσο ο Frank βασανίζει τον Jeff είναι η αναίσθητη πλειονότητα που φροντίζει μόνο για τη δική της καλοπέραση, χαζεύοντας αποχαυνωμένη και άπραγη τις φρικαλεότητες που διαπράττονται μπροστά στα μάτια της.
Ένας απ' τους πιο συναρπαστικούς και αλησμόνητους "κακούς" του σινεμά, ο Frank Booth λειτουργεί άκρως ψυχαναγκαστικά και εμμονοληπτικά, με διακριτή μέθοδο δράσης και συγκεκριμένα φετίχ (τραγούδι του Orbison, μπλε βελούδινο ύφασμα, κόκκινες γόβες και κραγιόν). Με την Dorothy είναι κτητικός σε βαθμό παραλογισμού: εξαρτημένος απ' αυτήν όσο και από τα παραισθησιογόνα αέρια, της εκδηλώνει το διαστροφικό του πάθος με μια ένταση που την τρομοκρατεί και τη βυθίζει στην απελπισία και την τρέλα. Έχοντας απαγάγει το μικρό της γιο Donny (Jon Jon Snipes) και τον άντρα της Don (Dick Green) - στον οποίο μαθαίνουμε ότι ανήκει το κομμένο αυτί - έτσι ώστε να την κρατά αδιάλειπτα υπό τον έλεγχό του, δεν διστάζει να τη βιάσει μέσα στο ίδιο της το σπίτι και στη συνέχεια, αφού τσακώνει τον Jeff μαζί της, να τον εξευτελίσει υποβάλλοντάς τον σε τελετουργικά βασανιστήρια μπροστά της. Το σενάριο υπονοεί επίσης ξεκάθαρα, όπως επιβεβαιώνει και ο Hopper σε συνέντευξή του, το βιασμό και του Jeff από τον Frank (που κόπηκε στο τελικό μοντάζ μαζί με άλλες δυόμισι ώρες ταινίας, αλλά με τη σεξουαλικά φορτισμένη παραφροσύνη της αμέσως προηγούμενης σκηνής και το κλάμα του Jeff στην επόμενη, το τι συνέβη εκτός οθόνης είναι παραπάνω από αυτονόητο). Ισορροπώντας αξιοθαύμαστα ανάμεσα στην υπερβολή και τη γελοιότητα, ο εκρηκτικός Dennis Hopper (Ξένοιαστος Καβαλάρης, Αποκάλυψη Τώρα) εμηνεύει ανυπέρβλητα την περιφερόμενη βόμβα ωμής ενέργειας που είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να σκάσει, τον καταλύτη που επιδρά αμετάκλητα σε όποιον αγγίζει, μολύνοντας και σημαδεύοντάς τον τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά.
Ο έρωτας στο Μπλε Βελούδο είναι επώδυνη και επικίνδυνη υπόθεση, τόσο ώστε να ταυτίζεται απόλυτα με το θάνατο. Η σεξουαλική αφύπνιση και ωρίμανση του Jeff πραγματοποιείται μέσα από μια σειρά συμβολικών θανάτων: η Dorothy τον αναγκάζει με την απειλή κουζινομάχαιρου να γδυθεί και να κάνει έρωτα μαζί της ("δολοφονώντας" έτσι την αθωότητά του), για να τον κρύψει ύστερα στην ντουλάπα ("φέρετρο") από όπου εκείνος γίνεται ακούσιος μάρτυρας του δικού της βιασμού από τον Frank. Το μπορντέλο του Ben, όπου οι κακοσούλουπες ημίγυμνες πόρνες τριγυρνούν σαν ζωντανά πτώματα μέσα στο ρευστό μισοσκόταδο και τα τραπέζια του μπιλιάρδου μοιάζουν με σαρκοφάγους, θυμίζει στοιχειωμένη κρύπτη. Η ταυτοποίηση έρωτα και θανάτου βρίσκει την κατεξοχήν εφαρμογή της στην κοσμοθεωρία του Frank, ο οποίος ονομάζει τη σφαίρα απ' το πιστόλι του "ερωτικό γράμμα απ' την καρδιά του" - προσδίδοντας μια κωμικά ρομαντική διάσταση στον εγγενή φαλλικό συμβολισμό του πιστολιού και της σφαίρας. Όταν ο Jeff τολμά να τον χτυπήσει για να υπερασπιστεί την Dorothy, ο Frank τον εκδικείται με μια τρομακτική παρωδία ερωτοτροπίας που είναι μαζί και τελεσίγραφο θανάτου. Aν και δεν σκοτώνει πραγματικά τον Jeff, ωστόσο δίνει τη χαριστική βολή στην αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό του: η λιποθυμία του Jeff μετά την κακοποίησή του από τον Frank είναι ένας ακόμα θάνατος, η τελειωτική εξάλειψη της εικόνας που ως τότε είχε για τον εαυτό του και τον κόσμο.
Η υποδειγματική αρχιτεκτονική του φιλμ στηρίζεται τόσο στην εικαστική αρμονία όσο και στην καλοζυγισμένη συμμετρία των θεματικών σχημάτων του. Στα ονόματα του Jeff (Jeffrey) και της Dorothy ο αριθμός των γραμμάτων συμπίπτει και λήγουν και τα δυο σε y, ενώ τα επώνυμά τους (Beaumont: beau mont, ωραίο βουνό στα Γαλλικά - Vallens: valley, κοιλάδα) ανάγονται σε αντίστοιχα σύμβολα του αρσενικού και του θηλυκού, που ορίζουν τον Jeff και την Dorothy ως αρχετυπικές μορφές άντρα-γυναίκας (τα αρχικά των επωνύμων τους, B και V, παραπέμπουν εξάλλου στον τίτλο της ταινίας, Blue Velvet). Πηγαίνοντάς το λίγο πιο μακριά, παρατηρούμε ότι και οι τρεις κυρίαρχες αρσενικές φιγούρες έχουν ονόματα ή επίθετα που αρχίζουν από B (Beaumont, Booth, Ben) ενώ το επώνυμο της Sandy (Williams) ξεκινά από W, δηλαδή διπλό V - το οποίο σημαίνει ότι η Sandy είναι "πλήρης" γυναίκα, άθικτη ακόμα απ' τη ζωή, σε αντίθεση με την Dorothy που είναι "μισή" εξαιτίας του κομματιού της ζωής της που της έκλεψε ο Frank (επίσης, το μικρό όνομα του άντρα και του γιου της - όπως και το δικό της - αρχίζουν από D, που οπτικά είναι το μισό του B). Όμως ο Lynch, που δεν μπορούσε φυσικά να αφήσει τα πράγματα στην ησυχία τους, σπεύδει να ανακατέψει ύπουλα και ταχυδακτυλουργικά τα φύλα, τους συμβατικούς ρόλους και τα χαρακτηριστικά τους. Ο θηλυπρεπής προαγωγός Ben - ένας σχεδόν αγνώριστος Dean Stockwell (Παρίσι, Τέξας, Ο Άνθρωπος από το Λος Άντζελες) - συνεργάτης και εραστής του Frank κι ένα είδος μέντορά του, είναι η προσωποποίηση της αμφίρροπης σεξουαλικότητας και της ερωτικής αδηφαγίας ("Θα γ... ό,τι κινείται") του ίδιου του Frank. Η Sandy λίγο πολύ αποκαλεί τον Jeff "καλό κορίτσι", ενώ ο Frank στη φρικιαστική σκηνή της "βόλτας" με το αμάξι ουσιαστικά τον "μεταμφιέζει" σε Dorothy, με όλα τα ευνόητα επακόλουθα.
Ο Ben, η Dorothy, ο Frank και ο Jeff γίνονται "καθρέφτες" ο ένας του άλλου, σε μοτίβα με αλληλένδετες ή αλληλοσυγκρουόμενες, πολυσχιδείς και συχνά παραμορφωτικές αντανακλάσεις. Ο Jeff και η Dorothy έχουν τον ίδιο τύπο καθαρογραμμένης, χυμώδους και αισθησιακής ομορφιάς, τα ίδια ακριβώς χρώματα και στις ερωτικές συναντήσεις τους τα σώματα και τα μέλη τους είναι σαν κομμάτια παζλ που εφαρμόζουν άπταιστα μεταξύ τους. Ο Ben, αντεστραμμένο και διαστρεβλωμένο είδωλο της τραγικής ντίβας Dorothy, προσποιείται πως τραγουδάει το In Dreams του Orbison με μια αναμμένη λάμπα για μικρόφωνο και ανοιγοκλείνοντας απλώς το στόμα του - γιατί το είδωλο στον καθρέφτη είναι άφωνο - ενώ η στάση του σώματός του και η φωτοσκίαση της σκηνής αντιγράφουν το γυναικείο γυμνό του Modigliani (που θυμίζει την Dorothy) στον τοίχο πίσω του. Ο Jeff αναγκάζεται να μείνει επίσης σιωπηλός στη διάρκεια της αντιπαράθεσής του με τον Frank, που συνιστά ένα είδος ναρκισσιστικού καθρεφτίσματος: με την ακραία επιθετικότητα που τον διακρίνει, ο Frank (του οποίου το επώνυμο, Booth, μπορεί να διαβαστεί και ως "Both" - "και οι δυο" - με το διπλό o να σχηματίζει έναν εσωτερικό αντικατοπτρισμό που εκφράζει τη διττή υπόσταση του Frank σε κάθε επίπεδο) φθονεί αλλά και ποθεί τη νιότη και την ομορφιά του Jeff, στο πρόσωπο του οποίου ατενίζει τον εαυτό του ("Είσαι σαν κι εμένα") και φιλώντας τον βίαια στα χείλη τον πασαλείβει με το κατακόκκινο κραγιόν της Dorothy, με το οποίο έχει βαφτεί και ο ίδιος ("υποδυόμενος" την Dorothy, ως ενδιάμεσο είδωλο ή σημείο επαφής ανάμεσα σ' αυτόν και τον Jeff, που καταλήγει να υποκαταστήσει την Dorothy), ενώ συγχρόνως τον χαϊδεύει με το ίδιο κομμάτι μπλε βελούδο που χρησιμοποίησε νωρίτερα για να ερεθίσει σεξουαλικά την Dorothy, προβάλλοντας πάνω του το δικό του φετιχισμό. Στη συνέχεια φέρνει τον Jeff στη θέση του, τραγουδώντας του το In Dreams όπως το "τραγούδησε" πριν σ' εκείνον ο Ben, τον σπάει στο ξύλο και ασελγεί πάνω του (όπως θα κάνει αργότερα και με την Dorothy). Κι εδώ έχουμε άλλο ένα παιχνίδι ανάμεσα στην κυριολεξία και τον τρόπο του λέγειν, στον πρώτο και το δεύτερο βαθμό σημασίας και αντίληψης: ο Frank επιχειρεί να "αναπλάσει" τον Jeff κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή του, μεταγγίζοντάς του και κυριολεκτικά την "αρρώστια" του (με την έννοια που της δίνει η Dorothy, υπαινισσόμενη την ερωτική πράξη). Η μόνη που κατορθώνει να παραμείνει έξω απ' το φαύλο κύκλο της ανταλλαγής και της σύγχυσης των ταυτοτήτων είναι η Sandy ("καθρέφτης" αρχικά του Jeff, πριν εκείνος χάσει εντελώς την αθωότητά του), εκπρόσωπος της κοινωνικά αποδεκτής "σταθεράς" η οποία χρησιμεύει ως παράγοντας εξισορρόπησης και αφετηρία κάθαρσης.
Οπτικά εξαίσιο, νοσηρό, μακάβριο, ποιητικό, διεστραμμένο, εγκεφαλικό και μαζί βαθιά συναισθηματικό, το Μπλε Βελούδο ακροβατεί ιδιοφυώς ανάμεσα στο ψυχολογικό thriller, τη μαύρη κωμωδία και το αστυνομικό μυστήριο, χρησιμοποιώντας μια ασυνήθιστα συμπαγή για τον Lynch πλοκή ως προκάλυμμα για να εξαπολύσει μια ανεξέλεγκτη ορδή συνειρμών και προεκτάσεων. Η θεσπέσια φωτογραφία (του επίσης μόνιμου συνεργάτη του Lynch, Frederick Elmes) βάζει την τελευταία πινελιά σ' ένα αριστούργημα που μας καλεί να αφήσουμε στην άκρη τις προκατασκευασμένες πεποιθήσεις μας και να μπούμε στο λαβύρινθο χωρίς φόβο, αλλά με πάθος. Είτε ακολουθήσουμε γραμμικά την αφήγηση, είτε αφεθούμε στο πολυδαίδαλο υπόγειο ρεύμα/μίτο της Αριάδνης που οδηγεί στην καρδιά του σκοταδιού (ή του φωτός, ανάλογα με τον τρόπο που "διαβάζει" κανείς το φιλμ), η εμπειρία θα είναι έτσι κι αλλιώς συγκλονιστική.
(Αθήνα, Απρίλιος 2011)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο αυτό αναδημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Fractal (27.9.17).
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου