Κορίτσι στον Πάγο (2018)

Αίμα και ραδιουργίες κάτω απ' το χιόνι

Σ' ένα χιονισμένο λονδρέζικο πάρκο, ένας μαθητευόμενος κηπουρός βρίσκει τυχαία μια κοπέλα νεκρή μέσα σε μια παγωμένη λίμνη. Νωρίτερα, η Andrea Douglas-Brown, κόρη επιφανούς οικογένειας με αμφιλεγόμενες πολιτικές διασυνδέσεις και δραστηριότητες, είχε εξαφανιστεί ενώ πήγαινε να συναντήσει τα δυο αδέλφια της για να δουν μια ταινία στον κινηματογράφο. Την υπόθεση αναλαμβάνει η σλοβακικής καταγωγής υπαστυνόμος Erika Foster, η οποία έχασε πρόσφατα το σύζυγο και συνάδελφό της στη διάρκεια αστυνομικής επιχείρησης. Καταπονημένη σωματικά, συναισθηματικά εύθραυστη αλλά όχι λιγότερο αποφασισμένη, η Erika ανακαλύπτει συσχετισμούς ανάμεσα στο θάνατο της Andrea και τις ανεξιχνίαστες δολοφονίες τριών ιερόδουλων από την Ανατολική Ευρώπη. Με τη βοήθεια μιας μικρής ομάδας αφοσιωμένων συνεργατών και αψηφώντας τις ανασταλτικές έως απαγορευτικές παρεμβάσεις των ανωτέρων της όσο και των ίδιων των γονιών του θύματος, το βάζει σκοπό να διαλευκάνει ένα μυστήριο που περιπλέκεται διαρκώς, γεμάτο παράλογες ανακολουθίες, του οποίου ο αυτουργός, μια σκοτεινή και απρόσωπη "σιλουέτα" με σαδιστικές τάσεις, παρακολουθεί με τη σειρά του τις κινήσεις της από επικίνδυνα κοντινή απόσταση...

Το Κορίτσι στον Πάγο είναι το πρώτο σειράς βιβλίων (στο εξωτερικό μόλις εκδόθηκε και το έκτο, με τον τίτλο Θανάσιμα Μυστικά) με ηρωίδα την αντισυμβατική, εκρηκτική στην ιδιοσυγκρασία Erika Foster, δημιούργημα του νεαρού Βρετανού συγγραφέα Robert Bryndza, ο οποίος ζει με το Σλοβάκο σύντροφό του και εργάζεται στην πατρίδα του δεύτερου. Προτού ασχοληθεί με την αστυνομική λογοτεχνία, ο Bryndza έγραφε (και εξακολουθεί, παράλληλα, να γράφει) χιουμοριστικές ρομαντικές ιστορίες με πρωταγωνίστρια την όψιμα επίδοξη συγγραφέα Coco Pinchard, καθώς και αυτόνομα μυθιστορήματα συγγενούς θεματολογίας. Τα βιβλία του έχουν γίνει διεθνώς ευπώλητα και έχουν μεταφραστεί σε 27 γλώσσες. Αν και δηλώνει λάτρης της σύγχρονης, κυρίως, αστυνομικής λογοτεχνίας και των σχετικών τηλεοπτικών σειρών, το ύφος γραφής του παραπέμπει σε κλασικούς συγγραφείς του είδους, όπως ο Raymond Chandler ή ο Norman Mailer, ενώ η ατμόσφαιρα που υφαίνει φέρνει στο νου, ώρες ώρες, τον Ύποπτο κόσμο του Twin Peaks.

Η Andrea Douglas-Brown ήταν μια κοπέλα με φαινομενικά αξιοζήλευτη ζωή: όμορφη και εξωστρεφής, μεγαλωμένη στα πούπουλα, με όλες τις ανέσεις και τα προνόμια της κοινωνικής ελίτ στα πόδια της. Όπως, όμως, συμβαίνει σε αρκετές παρόμοιες περιπτώσεις, η αστραφτερή επιφάνεια δεν είναι παρά ένα απατηλό προκάλυμμα πίσω απ' το οποίο κρύβονται πράγματα επαίσχυντα και φρικιαστικά. Η επίμονη, παρά τις κάθε είδους αντιξοότητες, έρευνα της Erika βγάζει σταδιακά στο φως μια ιστορία εξωφρενικά μπερδεμένη, της οποίας το εστιακό σημείο τής διαφεύγει σχεδόν ως το τέλος - και πριν καν το εντοπίσει, θα βρεθεί αυτοπροσώπως στο στόχαστρο του αδίστακτου και διεστραμμένου δολοφόνου. Κομβικό ρόλο θα διαδραματίσουν τα αδέλφια της Andrea, ο αινιγματικός David και η ασχημούλα, αντικοινωνική Linda, που με τις αντιφατικές τους καταθέσεις θολώνουν τα ήδη στάσιμα και βαλτωμένα νερά, όπως και μια εξαθλιωμένη πόρνη, η Ivy Norris, της οποίας η απρόθυμη συνδρομή θα βάλει και την ίδια σε θανάσιμο κίνδυνο. Για το ξετύλιγμα του αποκαρδιωτικού αυτού κουβαριού, ο Bryndza επιστρατεύει ένα εύρημα ίσως όχι νεοφανές, εξαιρετικά ενδιαφέρον, ωστόσο: το κλειδί του γρίφου δεν είναι παρά το λεγόμενο "αρνητικό διάστημα" - ό,τι δεν φαίνεται, ό,τι δεν αρθρώνεται, ό,τι λάμπει διά της απουσίας του από την ευρύτερη εικόνα. Και αν οι μυημένοι στη λογική και τις μεθόδους της μυθιστορηματικής εξιχνίασης εγκλημάτων έχουν υποψιαστεί από σχετικά νωρίς τον ένοχο, ο τρόπος με τον οποίο γίνονται τα "αποκαλυπτήρια" δεν παύει να είναι ευφυής και αιφνιδιαστικός.

Ο Bryndza ευχαριστιέται το γράψιμο και του φαίνεται. Οι χαρακτήρες που πλάθει είναι "κινηματογραφικά" ζωντανοί, σχεδιασμένοι με πειστικότητα που υπογραμμίζεται από τις εμφανισιακές τους αντιθέσεις ή/και ατέλειες: η νοσηρά αδυνατισμένη από τις ταλαιπωρίες Erika, για παράδειγμα, η οποία ξεχνάει να φάει, να κοιμηθεί και να περιποιηθεί έστω και στοιχειωδώς τον εαυτό της και οι δυο ανθυπαστυνόμοι που τη βοηθούν στις έρευνες, η μικρόσωμη και γεματούλα Kate Moss (!) με το ειρωνικό όνομα και την ανορθόδοξη αλλά αρμονική οικογενειακή ζωή και ο ψηλός, ωραίος μαύρος Peterson με την ακούσια επιτυχία στις γυναίκες, σχηματίζουν ένα αχώριστο τρίο με δυνατή χημεία, που κερδίζει εξαρχής τη συμπάθεια του αναγνώστη. Η σκιαγράφηση του δολοφόνου είναι εσκεμμένα ασαφής, ώστε να εντείνει τις αμφιβολίες για την ταυτότητά του και να γεννά φόβο και ανησυχία για τις επόμενες κινήσεις του. Με εμφανείς λογοτεχνικές αρετές και δίχως κραυγαλέα στοιχεία που να υποδεικνύουν την πρόθεση δυνητικής μετατροπής σε σενάριο, το κείμενο διαβάζεται κυριολεκτικά σαν να παρακολουθεί κανείς ταινία. Παρ' ότι - πιθανώς συνειδητά - υποκύπτει σε ορισμένα κλισέ, κατορθώνει να τα οικειοποιείται και να τα μεταλλάσσει, με άλλοτε υπόγεια και άλλοτε έκδηλη διάθεση παρωδίας ή ανατροπής τους, σε διακριτικά όσο και λειτουργικά τεχνάσματα πλοκής. Πλημμυρισμένο από δράση, σασπένς, έξυπνα "μεταμφιεσμένο" αλλά αδιαμφισβήτητο - συχνά αυτοσαρκαστικό - χιούμορ και συναρπαστικές περιγραφές, αποζημιώνει για τυχόν αναληθοφάνειες ή την περιστασιακή καταφυγή σε βολικές, δοκιμασμένες λύσεις.

Η ωραία μετάφραση της Καίτης Αλεξανδρή στην ελληνική έκδοση του Κοριτσιού στον Πάγο, που κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, αποδίδει αποτελεσματικά τις λεπτές αποχρώσεις του λόγου, καθώς και τις ηθελημένες διακυμάνσεις στο ρυθμό και στο κλίμα της αφήγησης.

(Αθήνα, Ιούνιος 2018)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Διάστιχο (15.6.18).